MAJA JANKOWSKA
03-01-2025

Znaki towarowe w instytucjach kultury – dlaczego warto je rejestrować?

W dzisiejszym świecie instytucje kultury, oprócz realizacji swoich głównych misji edukacyjnych, artystycznych czy promujących kulturę, coraz częściej angażują się również w działalność komercyjną. Jednym z kluczowych aspektów tego rozwoju jest merchandising, który pozwala na dalsze promowanie marki. Aby jednak działalność była bezpieczna prawnie i efektywna, warto zwrócić uwagę na kwestię znaków towarowych. Jakie korzyści płyną z ich rejestracji i dlaczego warto je chronić?

1. Weryfikacja oznaczenia pod kątem kolizji z oznaczeniami innych podmiotów

Pierwszym krokiem, który powinny podjąć instytucje kultury przed rozpoczęciem wykorzystywania jakiegokolwiek oznaczenia (np. logo, nazwy wydarzenia, symbolu) zwłaszcza w działalności komercyjnej, jest sprawdzenie, czy nie narusza ono praw innych podmiotów. Często organizacje, które działają na rynku kultury, nie zdają sobie sprawy, że ich unikalne oznaczenia mogą kolidować z już zarejestrowanymi znakami towarowymi.

Dlaczego jest to ważne?
• Uniknięcie konfliktów prawnych – niezweryfikowane oznaczenie, które jest już zarejestrowane przez inny podmiot, może prowadzić do roszczeń o naruszenie praw do znaku towarowego, co może skutkować koniecznością zmiany logo, wypłaty odszkodowania, a nawet zablokowaniem sprzedaży produktów opatrzonych tym logotypem.
• Zapewnienie unikalności marki – sprawdzenie dostępności oznaczenia pozwala instytucji kultury na stworzenie unikalnego symbolu, który odróżnia ją od innych podmiotów na rynku, zwiększając jej rozpoznawalność.

Warto skorzystać z bazy danych Urzędu Patentowego, aby zweryfikować, czy wybrane oznaczenie nie jest już zarejestrowanym znakiem towarowym. Taka weryfikacja może uchronić instytucję przed kosztownymi błędami.

2. Rejestracja znaku towarowego – gwarancja wyłączności

Rejestracja znaku towarowego daje instytucji kultury wyłączne prawo do używania określonego oznaczenia w związku z oferowanymi towarami lub usługami. Dzięki temu instytucja ma pełną kontrolę nad tym, jak jej znak jest wykorzystywany na rynku.

Korzyści płynące z rejestracji znaku towarowego:
• Wyłączność na używanie znaku – zarejestrowany znak towarowy daje prawo do używania go na określonym polu działalności (np. przy sprzedaży produktów, organizowaniu wydarzeń, publikacjach, w internecie). Oznacza to, że nikt inny nie może legalnie używać identycznego lub podobnego oznaczenia w sposób, który mógłby wprowadzać w błąd konsumentów.
• Ochrona przed nieuczciwą konkurencją – posiadając zarejestrowany znak, instytucja ma pełne prawo do wystąpienia przeciwko osobom lub firmom, które próbują wykorzystywać podobne oznaczenia w sposób, który narusza prawa jej marki.
• Długoterminowa ochrona – zarejestrowany znak towarowy zapewnia ochronę na okres 10 lat, z możliwością przedłużenia na kolejne lata. Dzięki temu instytucja ma długoterminową pewność co do bezpieczeństwa swojego oznaczenia.

3. Znaki towarowe a rozwój marki

Instytucje kultury organizujące wydarzenia cykliczne (np. festiwale, wystawy, konkursy, konferencje) powinny szczególnie rozważyć rejestrację znaków towarowych. Zarejestrowany znak pozwala na rozwój i stabilność marki, co jest niezwykle istotne w przypadku wydarzeń odbywających się regularnie.

Dlaczego warto rejestrować znak towarowy przy wydarzeniach cyklicznych?
• Budowanie rozpoznawalności – wydarzenia cykliczne zyskują z czasem coraz większą popularność, a zarejestrowany znak towarowy pozwala na budowanie spójnej tożsamości marki. Regularne używanie tego samego oznaczenia wzmacnia pozycję instytucji na rynku.
• Rozwój merchandisingu – organizowanie wydarzeń cyklicznych wiąże się często z produkcją pamiątek lub produktów związanych z wydarzeniem (np. koszulek, plakatów, książek). Rejestracja znaku towarowego daje instytucji wyłączne prawo do sprzedaży takich produktów, co pozwala na legalny i bezpieczny rozwój oferty merchandisingowej.
• Bezpieczna współpraca z partnerami i sponsorami – zarejestrowany znak towarowy daje instytucji pewność, że w ramach współpracy z partnerami (np. sponsorami) będzie miała pełną kontrolę nad wykorzystaniem swojej marki.

4. Jak zarejestrować znak towarowy?

Rejestracja znaku towarowego w Polsce odbywa się za pośrednictwem Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polski (UPRP), można także rozważyć rejestrację za pośrednictwem urzędu unijnego, który gwarantuje ochronę we wszystkich państwach Unii Europejskiej (EUIPO). Proces ten wymaga złożenia odpowiedniego wniosku, który musi zawierać:
• Rodzaj znaku towarowego – powinniśmy zdecydować, czy rejestrujemy znak słowny, słowny-graficzny czy graficzny, przy czym należy pamiętać, że oznaczenie musi być unikalne i spełniać określone kryteria (np. nie może być opisowe, mylące).
• Lista towarów lub usług – należy wskazać, do jakich produktów lub usług znak będzie wykorzystywany, najlepiej przygotować to w zgodzie z Klasyfikacją nicejską, co może przyspieszyć rejestrację oznaczenia.
• Opłata rejestracyjna – koszt rejestracji zależy od liczby klas towarów i usług, które zostaną objęte ochroną.
Rejestracja znaku towarowego jest wydaje się być prosta, ale warto skorzystać z usług prawnika specjalizującego się w prawie własności intelektualnej, aby upewnić się, że proces przebiega zgodnie z przepisami i jest jak najbardziej efektywny i zapewnia taki zakres ochrony, jaki nas interesuje.

Zarejestrowanie znaku towarowego to kluczowy krok, który pozwala instytucjom kultury chronić swoje oznaczenia i rozwijać swoją markę w sposób bezpieczny i profesjonalny. Dzięki rejestracji znaku instytucja zyskuje wyłączne prawo do wykorzystywania oznaczenia, co daje jej przewagę na rynku i chroni przed nieuczciwą konkurencją. Szczególnie istotne jest to w kontekście działalności merchandisingowej, czy organizowania cyklicznych wydarzeń, gdzie silna, rozpoznawalna marka jest kluczem do sukcesu.