Idziemy do Strasburga w sprawie nowelizacji KPA
Złożyliśmy skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w imieniu klienta pokrzywdzonego nowelizacją Kodeksu Postępowania Administracyjnego z 2021 roku.
Kancelaria złożyła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasbourgu na naruszenie przez Polskę prawa do sądu i prawa własności wskutek nowelizacji przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie przepisów o stwierdzaniu nieważności decyzji administracyjnych w 2021 r.
Skarga dotyczy sprawy, w której rodzina naszego klienta została pozbawiona w latach 1950-1960, bez odszkodowania, własności przedsiębiorstwa w Poznaniu. Rodzina klienta ubiegała się od lat 90 o zwrot przedsiębiorstwa. Klient reprezentowany przez Kancelarię, po wieloletnich staraniach, uzyskał w 2021 r. decyzje stwierdzające nieważność wadliwych decyzji władz ludowych, podzielające w całości argumentację Kancelarii. Wydanie takich decyzji otwierało mu drogę do złożenia pozwu o odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa w związku z oficjalnym potwierdzeniem przez odpowiedni organ administracji publicznej, że działanie władz ludowych było rażąco niezgodne z prawem materialnym.
Niestety, w 2021 r. polski parlament znowelizował kodeks postępowania administracyjnego w taki sposób, że po upływie 30 lat od wydania decyzji nie można wszcząć sprawy o stwierdzenie jej nieważności, a dotychczasowe postępowania podlegają umorzeniu.
Taki też los spotkał decyzje wydane na rzecz klienta Kancelarii – sprawa została umorzona na etapie II instancji, a umorzenie zostało ostatecznie podtrzymane przez Naczelny Sąd Administracyjny. Odebrano tym samym klientowi możliwość skutecznego złożenia pozwu o odszkodowanie za wadliwie znacjonalizowane przedsiębiorstwo, albowiem przepisy kodeksu cywilnego cały czas wymagają, aby osoba poszkodowana decyzją władz ludowych przedłożyła w procesie odpowiednią decyzję administracyjną stwierdzającą tę wadliwość (tzw. preudykat). Kwestie te nie podlegają badaniu przez sąd powszechny zgodnie z utrwalonym orzecznictwem. Pozbawiono tym samym klienta Kancelarii prawa do sądu, jak i prawa własności, a stricte prawa do odszkodowania za znacjonalizowane bezprawnie mienie.
W ocenie Kancelarii przepisy nowelizacji są nie tylko niezgodne z Europejską Konwencją Praw Człowieka, ale także z Konstytucją RP. Kwestię konstytucyjności przepisów będzie badał Trybunał Konstytucyjny w sprawie ze skargi RPO, sygn. K 2/22.