Eksmisje – wyrok SN potwierdza odpowiedzialność gminy za brak pomieszczeń tymczasowych
W dniu 21 stycznia 2011 roku Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 120/10 podjął uchwałę, w której przesądził, że gmina może ponosić wobec właściciela lokalu odpowiedzialność na podstawie art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną niewskazaniem pomieszczenia tymczasowego, o którym mowa w art. 1047 § 4 k.p.c. Przypomnijmy, że sprawa dotyczy eksmisji oraz dwóch możliwych wyroków eksmisyjnych.
1) Po pierwsze sąd może przyznać lokatorom lokal socjalny (m .in. bezrobotnym, inwalidom, korzystającym z pomocy społecznej etc.). Wówczas eksmisja wstrzymana jest do czasu, gdy gmina (i tylko gmina) zaoferuje eksmitowanym lokal socjalny, co w praktyce może trwać wiele lat. Za ten czas ustawodawca wprost przewidział możliwość żądania od gminy odszkodowań, co wielu właścicieli wykorzystuje, masowo pozywając gminy do sądów.
2) W drugim wariancie sąd może orzec eksmisję bez prawa do lokalu socjalnego. Wówczas jej wykonanie jest łatwiejsze, albowiem komornik wykona eksmisję, jeżeli dłużnik (eksmitowany), wierzyciel (właściciel lokalu) albo gmina wskaże tzw. pomieszczenie tymczasowe (pomieszczenie o pow. 3 m2 na jednego mieszkańca, spełniające najbardziej podstawowe kryteria określone w rozporządzeniu – więcej na temat pomieszczeń tymczasowych w artykule adw. Tomasza Przybeckiego).
W przypadku pomieszczeń tymczasowych do tej pory nie było zgody czy obowiązek gminy do jego dostarczenia ma charakter bezwarunkowy oraz czy gmina odpowiada odszkodowawczo za niedostarczenie pomieszczenia tymczasowego. Ten stan niepewności prawnej sprawiał, że paradoksalnie wielu właścicieli wolało przyznanie lokalu socjalnego la ich lokatorów, co wprawdzie odkładało faktyczną eksmisję ad calendas graecas, ale dawało pewność uzyskania odszkodowania od gminy w wysokości rynkowe czynszu najmu, jaki można by osiągnąć za dany lokal.
Cytowana uchwała Sądu Najwyższego być może przywróci naturalny stan rzeczy i zwiększy liczbę orzekanych eksmisji bez prawa do lokalu socjalnego, co powinno stać się poważnym bodźcem dla gmin do energicznych działań służących pozyskaniu pomieszczeń tymczasowych.